Thiếu máu, nguyên nhân và triệu chứng ? - cách phòng ngừa ?

TỔNG QUAN

Thiếu máu là tình trạng bạn thiếu đủ các tế bào hồng cầu khỏe mạnh để mang đủ oxy đến các mô của cơ thể. Thiếu máu, còn được gọi là hemoglobin thấp, có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và yếu đuối.

Có nhiều dạng thiếu máu, mỗi dạng có nguyên nhân riêng. Thiếu máu có thể là tạm thời hoặc lâu dài và có thể dao động từ nhẹ đến nặng. Trong hầu hết các trường hợp, thiếu máu có nhiều hơn một nguyên nhân. Đi khám bác sĩ nếu bạn nghi ngờ mình bị thiếu máu. Nó có thể là một dấu hiệu cảnh báo của bệnh nghiêm trọng.

PHÂN LOẠI

TRIỆU CHỨNG

Các dấu hiệu và triệu chứng thiếu máu khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của thiếu máu. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây thiếu máu của bạn, bạn có thể không có triệu chứng.

Các dấu hiệu và triệu chứng, nếu chúng xảy ra, có thể bao gồm:

• Mệt mỏi
• Nhược điểm
• Da nhợt nhạt hoặc vàng
• Nhịp tim không đều
• Khó thở
• Chóng mặt hoặc choáng váng
• Đau ngực
• Bàn tay và bàn chân lạnh
• Đau đầu

Lúc đầu, thiếu máu có thể nhẹ đến mức bạn không nhận thấy nó. Nhưng các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn khi thiếu máu trở nên tồi tệ hơn.

KHI NÀO NÊN GẶP BÁC SĨ

Đặt lịch hẹn với bác sĩ nếu bạn cảm thấy mệt mỏi và bạn không biết tại sao.

Mệt mỏi có nhiều nguyên nhân bên cạnh thiếu máu, vì vậy đừng cho rằng nếu bạn mệt mỏi, bạn phải bị thiếu máu. Một số người biết rằng hemoglobin của họ thấp, điều này cho thấy thiếu máu, khi họ hiến máu. Nếu bạn được thông báo rằng bạn không thể hiến tặng vì hemoglobin thấp, hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ.

Thiếu máu có thể là do một tình trạng hiện diện khi sinh (bẩm sinh) hoặc do một tình trạng bạn phát triển (mắc phải). Thiếu máu xảy ra khi máu của bạn không có đủ tế bào hồng cầu.

NGUYÊN NHÂN

Điều này có thể xảy ra nếu:

• Cơ thể bạn không tạo ra đủ tế bào hồng cầu
• Chảy máu khiến bạn mất các tế bào hồng cầu nhanh hơn chúng có thể được thay thế
• Cơ thể bạn phá hủy các tế bào hồng cầu

CÁC TẾ BÀO HỒNG CẦU LÀM GÌ?

Cơ thể bạn tạo ra ba loại tế bào máu - bạch cầu để chống lại nhiễm trùng, tiểu cầu để giúp cục máu đông và hồng cầu mang oxy từ phổi đến phần còn lại của cơ thể và carbon dioxide từ cơ thể trở lại phổi.

Các tế bào hồng cầu chứa hemoglobin - một loại protein giàu sắt mang lại cho máu màu đỏ. Hemoglobin cho phép các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến tất cả các bộ phận của cơ thể và mang carbon dioxide từ các bộ phận khác của cơ thể đến phổi để thở ra.

Hầu hết các tế bào máu, bao gồm các tế bào hồng cầu, được sản xuất thường xuyên trong tủy xương của bạn - một vật liệu xốp được tìm thấy trong khoang của nhiều xương lớn của bạn. Để sản xuất hemoglobin và hồng cầu, cơ thể bạn cần sắt, vitamin B-12, folate và các chất dinh dưỡng khác từ thực phẩm bạn ăn.

NGUYÊN NHÂN GÂY THIẾU MÁU

Các loại thiếu máu khác nhau có nguyên nhân khác nhau. Chúng bao gồm:

• Thiếu máu do thiếu sắt. Loại thiếu máu phổ biến nhất này là do thiếu sắt trong cơ thể. Tủy xương của bạn cần sắt để tạo ra hemoglobin. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể bạn không thể sản xuất đủ hemoglobin cho các tế bào hồng cầu.

  Nếu không bổ sung sắt, loại thiếu máu này xảy ra ở nhiều phụ nữ mang thai. Nó cũng gây ra bởi mất máu, chẳng hạn như do chảy máu kinh nguyệt nặng; loét dạ dày hoặc ruột non; ung thư ruột già; và sử dụng thường xuyên một số thuốc giảm đau có sẵn mà không cần toa bác sĩ, đặc biệt là aspirin, có thể gây viêm niêm mạc dạ dày dẫn đến mất máu. Điều quan trọng là phải xác định nguồn thiếu sắt để ngăn ngừa tái phát thiếu máu.

• Thiếu máu thiếu vitamin. Bên cạnh sắt, cơ thể bạn cần folate và vitamin B-12 để sản xuất đủ các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Một chế độ ăn thiếu các chất dinh dưỡng này và các chất dinh dưỡng quan trọng khác có thể gây giảm sản xuất hồng cầu. Một số người tiêu thụ đủ B-12 không thể hấp thụ vitamin. Điều này có thể dẫn đến thiếu máu thiếu vitamin, còn được gọi là thiếu máu nguy hiểm.
• Thiếu máu viêm. Một số bệnh - chẳng hạn như ung thư, HIV/AIDS,viêm khớp dạng thấp, bệnh thận, bệnh Crohn và các bệnh viêm cấp tính hoặc mãn tính khác - có thể cản trở việc sản xuất các tế bào hồng cầu.
• Thiếu máu bất sản. Thiếu máu hiếm gặp, đe dọa tính mạng này xảy ra khi cơ thể bạn không sản xuất đủ các tế bào hồng cầu. Nguyên nhân gây thiếu máu bất sản bao gồm nhiễm trùng, một số loại thuốc, bệnh tự miễn dịch và tiếp xúc với hóa chất độc hại.
• Thiếu máu liên quan đến bệnh tủy xương. Một loạt các bệnh, chẳng hạn như bệnh bạch cầu và myelofibrosis, có thể gây thiếu máu bằng cách ảnh hưởng đến sản xuất máu trong tủy xương của bạn. Tác động của các loại ung thư và rối loạn giống như ung thư khác nhau từ nhẹ đến đe dọa tính mạng.
• Thiếu máu tán huyết. Nhóm thiếu máu này phát triển khi các tế bào hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn tủy xương có thể thay thế chúng. Một số bệnh về máu làm tăng sự phá hủy tế bào hồng cầu. Bạn có thể thừa hưởng thiếu máu tán huyết, hoặc bạn có thể phát triển nó sau này trong cuộc sống.
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm. Tình trạng di truyền và đôi khi nghiêm trọng này là thiếu máu tán huyết. Nó được gây ra bởi một dạng khiếm khuyết của hemoglobin buộc các tế bào hồng cầu phải giả định hình dạng lưỡi liềm (liềm) bất thường. Những tế bào máu bất thường này chết sớm, dẫn đến sự thiếu hụt mãn tính của các tế bào hồng cầu.

CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ

Những yếu tố này giúp bạn có nguy cơ thiếu máu cao hơn:

• Một chế độ ăn uống thiếu một số vitamin và khoáng chất. Một chế độ ăn uống luôn ít sắt, vitamin B-12, folate và đồng làm tăng nguy cơ thiếu máu.
• Rối loạn đường ruột. Bị rối loạn đường ruột ảnh hưởng đến sự hấp thụ các chất dinh dưỡng trong ruột non của bạn - chẳng hạn như bệnh Crohn và bệnh celiac - khiến bạn có nguy cơ thiếu máu.
• Kinh nguyệt. Nói chung, những phụ nữ chưa mãn kinh có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt cao hơn nam giới và phụ nữ sau mãn kinh. Kinh nguyệt gây mất các tế bào hồng cầu.
• Mang thai. Mang thai và không dùng vitamin tổng hợp với axit folic và sắt, làm tăng nguy cơ thiếu máu.

• Bệnh mãn tính. Nếu bạn bị ung thư, suy thận hoặc một tình trạng mãn tính khác, bạn có thể có nguy cơ thiếu máu của bệnh mãn tính. Những điều kiện này có thể dẫn đến sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu.

  Mất máu chậm, mãn tính từ loét hoặc các nguồn khác trong cơ thể có thể làm cạn kiệt kho sắt của cơ thể, dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.

• Tiền sử gia đình. Nếu gia đình bạn có tiền sử thiếu máu di truyền, chẳng hạn như thiếu máu hồng cầu hình liềm, bạn cũng có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Các yếu tố khác. Tiền sử của một số bệnh nhiễm trùng, bệnh máu và rối loạn tự miễn dịch làm tăng nguy cơ thiếu máu. Nghiện rượu, tiếp xúc với hóa chất độc hại và sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến sản xuất hồng cầu và dẫn đến thiếu máu.
• Tuổi tác. Những người trên 65 tuổi có nguy cơ thiếu máu cao hơn.

NGUY CƠ NẾU KHÔNG PHÁT HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ KỊP THỜI 

Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như:

• Mệt mỏi cực độ. Thiếu máu nghiêm trọng có thể khiến bạn mệt mỏi đến mức không thể hoàn thành các công việc hàng ngày.
• Biến chứng thai kỳ. Phụ nữ mang thai bị thiếu máu do thiếu folate có thể có nhiều khả năng bị biến chứng, chẳng hạn như sinh non.
• Các vấn đề về tim. Thiếu máu có thể dẫn đến nhịp tim nhanh hoặc không đều (rối loạn nhịp tim). Khi bạn bị thiếu máu, tim bạn bơm nhiều máu hơn để bù đắp cho việc thiếu oxy trong máu. Điều này có thể dẫn đến suy tim hoặc suy tim mở rộng.
• Cái chết. Một số thiếu máu di truyền, chẳng hạn như thiếu máu hồng cầu hình liềm, có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng. Mất nhiều máu nhanh chóng dẫn đến thiếu máu cấp tính, nghiêm trọng và có thể gây tử vong. Ở người lớn tuổi, thiếu máu có liên quan đến tăng nguy cơ tử vong.

• Sắt. Thực phẩm giàu sắt bao gồm thịt bò và các loại thịt khác, đậu, đậu lăng, ngũ cốc tăng cường sắt, rau lá xanh đậm và trái cây sấy khô.
• Folate. Chất dinh dưỡng này, và dạng axit folic tổng hợp của nó, có thể được tìm thấy trong trái cây và nước ép trái cây, rau lá xanh đậm, đậu Xanh, đậu thận, đậu phộng và các sản phẩm ngũ cốc phong phú, chẳng hạn như bánh mì, ngũ cốc, mì ống và gạo.
• Vitamin B-12. Thực phẩm giàu vitamin B-12 bao gồm thịt, các sản phẩm từ sữa và ngũ cốc tăng cường và các sản phẩm từ đậu nành.
• Vitamin C. Thực phẩm giàu vitamin C bao gồm trái cây và nước ép họ cam quýt, ớt, bông cải xanh, cà chua, dưa và dâu tây. Điều này cũng giúp tăng sự hấp thụ sắt.